คำถามสำคัญก่อนตัดสินใจ

ผ่านข้อ (1) และ (2) แล้วก็ยังไม่พอ

แม้จะรู้ตัวว่าอยากทำแน่ ๆ รู้ดีว่าต้องการอะไร มีภาพของตัวเองในลักษณะที่ชัดเจน คุณก็ยังควรที่จะพูดคุยกับหมอของคุณให้ละเอียดว่า การผ่าตัดเป็นอย่างไร ทำยังไง มีข้อดีข้อเสียอย่างไร

แม้ว่าความรู้ต่าง ๆ จะหาได้จากอินเทอร์เน็ต เมื่อได้ข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตมาแล้ว คุณก็ยังควรที่จะไปพบแพทย์ ไม่ว่าจะกี่คนก็ตาม  อย่าเพิ่งเชื่อแต่ในอินเทอร์เน็ต

สิ่งที่ควรจะรู้

• การผ่าตัดนั้นทำอย่างไร
• ชนิดของวิธีการระงับความเจ็บปวด (ฉีดยาชาเฉพาะที่ ฉีดยาให้หลับทางหลอดเลือด ดมยาสลบเต็มรูปแบบและมีการใส่ท่อหายใจ)
• มีภาวะแทรกซ้อนอะไรได้บ้าง มีผลเสียอย่างไรบ้าง

ถ้าหมอไม่สามารถอธิบายสิ่งเหล่านี้ให้ฟังได้ อย่าเดินหน้า  แต่ถ้าอธิบายมาแล้ว คุณเข้าใจ คุณยอมรับและยังอยากทำ คุณจะตัดสินใจได้เองว่า มันเป็นวิธีการผ่าตัดที่เหมาะกับตัวเองหรือไม่  ไปคำถามข้อที่ 4 ต่อไป

ในระหว่างการตอบคำถาม 3 ข้อแรก คนส่วนใหญ่จะได้คำตอบแล้วว่าจะให้หมอคนไหนทำผ่าตัดให้  ไม่ว่าจะได้หมอในใจแล้วหรือไม่ ต่อไปนี้เป็นลักษณะของหมอที่ท่านควรจะเลือก

• เป็นศัลยแพทย์ตกแต่ง
• มีประสบการณ์มากพอ
• มีการเพิ่มพูนความรู้อยู่อย่างสม่ำเสมอ

เป็นศัลยแพทย์ตกแต่ง

การฝึกอบรมอย่างเป็นทางการเพื่อให้เป็นศัลยแพทย์ตกแต่งเป็นมาตรฐานที่ทั่วโลกทำกัน ไม่แตกต่างจากการฝึกอบรมเพื่อเป็นหมอเฉพาะทางด้านอื่น ๆ เช่น จักษุแพทย์ วิสัญญีแพทย์ กุมารแพทย์  มันเป็นการเปลี่ยนหมอทั่วไปคนหนึ่งให้กลายเป็นหมอผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ซึ่งตรงนี้ก็ไม่แตกต่างจากสาขาวิชาชีพอื่น ๆ เช่น วิศวกร สถาปนิก ผู้พิพากษา  เป็นแบบนี้หมดทั่วโลก  ไม่มีศาสตร์สาขาใดที่ทำได้ในเวลาเพียงไม่กี่เดือนหรือเพียงปีเดียว หากท่านเห็นหมอคนใดบอกว่าเรียนเฉพาะทางมาในเวลาเพียง 1 ปีหรือน้อยกว่า ไปดูงานประเทศนี้สามเดือน ประเทศนั้นสองเดือน ให้รู้ได้ทันทีว่าไม่ใช่

ในปัจจุบัน การฝึกอบรมเพื่อเป็นศัลยแพทย์ตกแต่งใช้เวลาอย่างน้อย 5 ปี หลังจากนั้นก็จะได้สิ่งที่เรียกว่า “วุฒิบัตรแสดงความรู้ความชำนาญในการประกอบวิชาชีพเวชกรรมสาขาศัลยศาสตร์ตกแต่ง” จากแพทยสภา เรียกว่าเป็น“ศัลยแพทย์ตกแต่ง”  โดยทั้งหมดจะเข้าเป็นสมาชิกของสมาคมวิชาชีพที่เรียกว่า สมาคมศัลยแพทย์ตกแต่งแห่งประเทศไทย  ในเวลาต่อมาก็จะสามารถสมัครเข้าเป็นสมาชิกของสมาคมศัลยแพทย์ตกแต่งเสริมสวยแห่งประเทศไทย

ชื่อสาขาเฉพาะทางนอกเหนือไปจาก “ศัลยศาสตร์ตกแต่ง” และสมาคมวิชาชีพนอกเหนือไปจาก 2 สมาคมดังกล่าวข้างต้น แสดงว่าไม่ใช่ศัลยแพทย์ตกแต่ง

ตัวอย่างของผู้ที่ไม่ใช่ศัลยแพทย์ตกแต่ง

• แพทย์ในสังกัดสมาคมศัลยกรรมตกแต่งใบหน้าแห่งประเทศไทย (Thai Academy of Facial Plastic & Reconstructive Surgery) - จะเห็นได้ว่า ดูคล้ายกับสมาคมของศัลยแพทย์ตกแต่งแห่งประเทศไทยมาก แต่มีคำว่า “ใบหน้า”ด้วย
• แพทย์ที่สังกัดสมาคมทุกสมาคมที่มีคำว่า "Academy" เช่น American Academy of Aesthetic Medicine, American Academy of Cosmetic Surgery
• แพทย์ที่มีการใช้คำว่า "cosmetic" ในประวัติการศึกษา โดยไม่เคยได้รับวุฒิบัตรแสดงความรู้ความชำนาญในการประกอบวิชาชีพเวชกรรมสาขาศัลยศาสตร์ตกแต่งจากแพทยสภา
• มีใบประกาศนียบัตรที่แสดงถึงการได้เข้ารับการอบรมทางศัลยกรรมความงาม โดยไม่เคยรับได้วุฒิบัตรแสดงความรู้ความชำนาญในการประกอบวิชาชีพเวชกรรมสาขาศัลยศาสตร์ตกแต่ง  ยิ่งมีประกาศนียบัตรหลายใบหรือไปดูงานหลาย ๆ ที่ ไม่ว่าจะเป็นในหรือนอกประเทศ เป็นไปได้มากที่จะไม่ใช่ศัลยแพทย์ตกแต่ง

ความจริงเกี่ยวกับแพทย์ไทย

• หมอที่ดีส่วนใหญ่ไม่โฆษณา ไม่พูดว่าตนเองเก่ง และไม่ได้ยอมให้คลินิกโฆษณาโอ้อวด  นั่นคือ มีศัลยแพทย์ตกแต่งเก่ง ๆ อยู่มาก แต่ไม่ได้หาเจอได้ทางอินเทอร์เน็ต  หมอที่ดีไม่มีรีวิว หมอที่มีรีวิวมาก ๆ ต้องระวัง
• มีศัลยแพทย์ตกแต่งแค่ 400 คนในประเทศไทย แต่มีคลินิกที่ให้บริการหลายพันแห่ง  นั่นหมายความว่า ส่วนใหญ่ที่เราเห็นกัน ไม่ใช่ศัลยแพทย์ตกแต่ง

รู้ได้ไง หมอคนไหนเรียนจบด้านไหน

วิธีที่แน่นอนที่สุดคือ ตรวจสอบที่แพทยสภา  ไม่แน่ใจว่าการโทรศัพท์ถามจะสะดวกหรือไม่ แต่แพทยสภามีเว็บไซต์ที่ใช้ตรวจสอบได้  ปัญหาของเว็บไซต์นี้คือ ต้องพิมพ์ชื่อและนามสกุลของแพทย์ให้ถูกต้องครบถ้วนทุกตัวอักษร ไม่สามารถค้นหาได้ตัวอักษรไม่กี่ตัว

นอกจากเว็บไซต์ของแพทยสภา ท่านยังสามารถตรวจสอบรายชื่อของศัลยแพทย์ตกแต่งได้ที่เว็บไซต์ของสมาคมศัลยแพทย์ตกแต่งแห่งประเทศไทย

มีประสบการณ์มากพอ

หลังจากจบการฝึกอบรมเป็นศัลยแพทย์ตกแต่ง ความสำเร็จของศัลยกรรมยังขึ้นกับประสบการณ์ด้วย เช่นเดียวกับวิชาชีพและงานด้านอื่น ๆ  วิธีการหนึ่งในการประเมินประสบการณ์คือ การดูระยะเวลาการทำงานโดยนับจากปีที่จบการฝึกอบรม

ความจริงอีกประการหนึ่งคือ หมอที่ทำงานแต่ในคลินิกความงามจะมีทักษะแต่เฉพาะด้านความงาม สู้หมอที่ทำศัลยกรรมทั้งที่รักษาความเจ็บป่วยร่างกายผิดรูปและที่เสริมความงามไม่ได้

มีการเพิ่มพูนความรู้อยู่อย่างสม่ำเสมอ

ไม่ว่าจะวิชาชีพไหน แพทย์ที่ดีจำเป็นควรอ่านหนังสือใหม่ ๆ วารสารทางการแพทย์ และเข้าร่วมประชุมวิชาการอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้มีความรู้ใหม่ ๆ ตลอดเวลา  วิทยาการทางการแพทย์ก้าวหน้าและเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ทำให้สิ่งที่เคยรู้เคยถูกต้องกลายเป็นไม่ถูกต้อง  การไม่เพิ่มพูนความรู้ใหม่ ๆ ก็เท่ากับล้าหลังทางความรู้ ไม่ได้รักษาผู้ป่วยด้วยวิธีการที่ดีที่สุดหรือแม้แต่ใช้วิธีการที่ผิดด้วยซ้ำ  คุณคงไม่อยากได้หมอที่มีแต่ความรู้เก่า ๆ ใช่ไหมครับ

แต่โชคไม่ดี ข้อมูลส่วนตัวของแพทย์ในด้านนี้ไม่ค่อยมีการเปิดเผยนัก ยากที่ประชาชนทั่วไปจะทราบ  แพทย์ที่เป็นอาจารย์ในโรงเรียนแพทย์หรือสถาบันที่มีการฝึกอบรมแพทย์ประจำบ้าน(ซึ่งจะกลายไปเป็นผู้เชี่ยวชาญ)มักจะมีความรู้ที่ทันสมัย เพราะมีกิจกรรมทางวิชาการอยู่ทุก ๆ วัน

แน่นอนว่าการผ่าตัดที่ทำในคลินิกย่อมต้องมีราคาถูกกว่าโรงพยาบาล แต่คุณควรทราบด้วยว่า อย่างไรเสีย สภาพแวดล้อมของคลินิกไม่สามารถเอื้อให้เกิดความปลอดภัยได้เท่ากับโรงพยาบาล  กรณีต่อไปนี้เป็นลักษณะที่ควรทำที่โรงพยาบาลมากกว่า

• การผ่าตัดที่มีการใช้วัสดุปลูกฝังและการผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกับกระดูก - การผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกระดูกและการใส่วัสดุปลูกฝัง ไม่ว่าจะเป็นซิลิโคน เนื้อเยื่อสังเคราะห์ต่าง ๆ ถือว่ามีความเสี่ยงในการติดเชื้อสูงขึ้นกว่าปกติอยู่แล้ว  หากทำในสภาพแวดล้อมที่ไม่สะอาด โอกาสการติดเชื้อย่อมสูงขึ้นเป็นธรรมดา  ห้องผ่าตัดในคลินิกส่วนใหญ่ก็คือห้องธรรมดาที่ติดแอร์ ไม่เหมือนกับห้องผ่าตัดในโรงพยาบาลที่ต้องมีอุปกรณ์พิเศษในการควบคุมและติดตามสภาพแวดล้อมในแง่มุมต่าง ๆ เช่น ความชื้น อุณหภูมิ ฝุ่น ระบบอากาศ
• การผ่าตัดที่ต้องระงับปวดด้วยการดมยาสลบ (general anesthesia) หรือฉีดยาให้หลับ (IV sedation) - การมีวิสัญญีแพทย์และอุปกรณ์ทางวิสัญญีคือกุญแจสำคัญของความปลอดภัย  การตายจากศัลยกรรมพบมากที่สุดจากการระงับปวดด้วยการฉีดยาให้หลับในคลินิก
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรืออายุมากหรือเด็กเล็ก - คนกลุ่มนี้มีความเสี่ยงสูงกว่าปกติอยู่แล้วหากต้องทำการผ่าตัดใหญ่ ๆ  ถ้ามีอาการแทรกซ้อนใด ๆ เกิดขึ้นต้องส่งตัวไปโรงพยาบาล สภาพรถติดในเมืองใหญ่ ๆ ก็อาจจะทำให้ปัญหาที่เกิดขึ้นกลายเป็นเรื่องถึงชีวิต  รอดหรือตาย หายหรือพิการ อยู่ที่เวลาเป็นนาที  ควรต้องทำผ่าตัดในโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน
• การผ่าตัดที่มีการเสียเลือด การผ่าตัดที่ต้องทำนาน ๆ การผ่าตัดที่มีการใส่สารน้ำเข้าสู่ร่างกายจำนวนมาก - ตัวอย่างเช่น การดูดไขมันเป็นปริมาณมาก ๆ (มากกว่าหนึ่งลิตร) การผ่าตัดกระดูก การผ่าตัดที่ทำให้หลับนานกว่า 3-4 ชม.

หมอที่ดีย่อมสามารถจะเลือกสถานที่ผ่าตัดได้เหมาะสมกับผู้ป่วยและการผ่าตัดที่จะทำ แต่คนส่วนใหญ่ก็ไม่ได้รู้จักหมอดีนัก อาจจะเห็นแค่ชื่อเสียงในอินเทอร์เน็ต ไม่รู้จักอุปกรณ์ทางการแพทย์ด้วย  บางคนก็เสียเงินมัดจำไปแล้ว พอเข้าไปเห็นห้องผ่าตัดที่ไม่ได้มาตรฐาน ก็เกิดอาการไม่มั่นใจ  ถ้าคิดได้ ตัดใจได้ ก็ไม่ยอมทำ ยอมเสียเงินมัดจำ  แต่ถ้าเสียดายเงิน ก็ทำต่อจนเกิดปัญหาตามมา เสียอกเสียใจทีหลัง ตามแก้กันไปไม่สิ้นสุด